Azərbaycanda yaşıl tikinti: Ekoloji cəhətdən təmiz əmlak seçimləri

Azərbaycanda yaşıl tikinti konsepsiyası son illərdə sürətlə inkişaf edir və ekoloji cəhətdən təmiz əmlak seçimləri getdikcə daha çox diqqət çəkir. Bu tendensiya təkcə ətraf mühitin qorunması baxımından deyil, həm də yaşayış keyfiyyətinin yüksəldilməsi və enerji səmərəliliyinin artırılması baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir. Gəlin Azərbaycanda yaşıl tikintinin müxtəlif aspektlərini və ekoloji cəhətdən təmiz əmlak seçimlərini daha ətraflı nəzərdən keçirək.

Yaşıl tikinti, ətraf mühitə minimal təsir göstərən və təbii resurslardan səmərəli istifadə edən inşaat və dizayn yanaşmasıdır. Bu konsepsiya binaların layihələndirilməsi, tikintisi və istismarı zamanı ekoloji, iqtisadi və sosial aspektləri nəzərə alır. Azərbaycanda yaşıl tikintinin əsas prinsipləri aşağıdakılardır:

1. Enerji səmərəliliyi: Yaşıl binalar enerji istehlakını minimuma endirmək üçün layihələndirilir. Bu, yüksək keyfiyyətli izolyasiya, enerji səmərəli pəncərələr və qapılar, ağıllı istilik və soyutma sistemləri kimi texnologiyalardan istifadə etməklə əldə edilir.

2. Bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadə: Günəş panelləri, külək turbinləri və ya geotermal sistemlər kimi bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadə yaşıl tikintinin vacib elementidir.

3. Su qənaəti: Yağış suyunun toplanması və istifadəsi, su səmərəli santexnika avadanlıqları və ağıllı suvarma sistemləri su istehlakını azaltmağa kömək edir.

4. Ekoloji cəhətdən təmiz materiallardan istifadə: Yaşıl tikintidə təbii, toksik olmayan və yerli mənbələrdən əldə edilən inşaat materiallarına üstünlük verilir.

5. Tullantıların idarə edilməsi: Tikinti prosesində tullantıların azaldılması, təkrar emal və kompostlaşdırma kimi metodlardan istifadə edilməsi vacibdir.

Son illərdə Azərbaycanda yaşıl tikinti sahəsində bir sıra mühüm addımlar atılmışdır. Hökumət və özəl sektor tərəfindən həyata keçirilən təşəbbüslər arasında aşağıdakılar var:

1. Qanunvericilik və standartlar: Azərbaycan hökuməti yaşıl tikintini təşviq etmək üçün müvafiq qanunvericilik və standartlar hazırlamışdır. Bu, enerji səmərəliliyi tələbləri, ekoloji təsirin qiymətləndirilməsi və davamlı inkişaf prinsiplərini əhatə edir.

2. "Yaşıl Bina" sertifikatlaşdırma sistemi: Azərbaycanda binaların ekoloji cəhətdən davamlılığını qiymətləndirmək üçün yerli "Yaşıl Bina" sertifikatlaşdırma sistemi yaradılmışdır. Bu sistem binaların enerji səmərəliliyi, su istehlakı, materialların istifadəsi və digər ekoloji göstəricilərini qiymətləndirir.

3. Pilot layihələr: Bakıda və digər şəhərlərdə bir sıra yaşıl bina pilot layihələri həyata keçirilmişdir. Bu layihələr yaşıl tikinti texnologiyalarının və metodlarının yerli şəraitdə tətbiqini nümayiş etdirir.

4. Təhsil və maarifləndirmə: Universitetlər və peşə təhsili mərkəzlərində yaşıl tikinti və davamlı inkişaf üzrə proqramlar təqdim edilir. Bundan əlavə, ictimaiyyətin məlumatlılığını artırmaq üçün müxtəlif seminarlar və konfranslar keçirilir.

5. Beynəlxalq əməkdaşlıq: Azərbaycan yaşıl tikinti sahəsində təcrübə mübadiləsi və texnologiya transferi üçün beynəlxalq təşkilatlar və digər ölkələrlə əməkdaşlıq edir.

Azərbaycanda ekoloji cəhətdən təmiz əmlak seçimləri getdikcə artmaqdadır. Bu cür əmlaklar aşağıdakı xüsusiyyətlərə malik ola bilər:

1. Enerji səmərəli evlər: Yüksək keyfiyyətli izolyasiya, enerji səmərəli pəncərələr və qapılar, LED işıqlandırma və ağıllı enerji idarəetmə sistemləri ilə təchiz edilmiş evlər.

2. Günəş enerjili binalar: Damında və ya ətrafında günəş panelləri quraşdırılmış, öz elektrik enerjisini istehsal edən binalar.

3. Passiv evlər: Minimal enerji tələb edən, yüksək izolyasiya və istilik rekuperasiyası sistemləri ilə təchiz edilmiş evlər.

4. Yaşıl damlar və divarlar: Binaların dam və divarlarında bitki örtüyü olan, təbii izolyasiya və hava keyfiyyətini yaxşılaşdıran həllər.

5. Ağıllı evlər: Enerji istehlakını optimallaşdıran, su və digər resurslardan səmərəli istifadə edən avtomatlaşdırılmış idarəetmə sistemləri ilə təchiz edilmiş evlər.

6. Təbii materiallardan tikilmiş evlər: Ağac, daş, gil kimi yerli və təbii materiallardan istifadə edərək tikilmiş, ekoloji cəhətdən təmiz evlər.

7. Sıfır tullantılı yaşayış kompleksləri: Tullantıların minimuma endirildiyi, təkrar emal və kompostlaşdırma sistemləri ilə təchiz edilmiş yaşayış kompleksləri.

Yaşıl tikinti və ekoloji cəhətdən təmiz əmlak seçimləri bir çox faydalara malikdir:

1. Ətraf mühitə təsirin azaldılması: Yaşıl binalar karbon emissiyalarını azaldır, enerji və su istehlakını minimuma endirir və təbii resurslardan daha səmərəli istifadə edir.

2. Enerji xərclərinin azaldılması: Yüksək enerji səmərəliliyi sayəsində yaşıl binalarda kommunal xərclər ənənəvi binalara nisbətən əhəmiyyətli dərəcədə aşağıdır.

3. Sağlamlıq və rifah: Ekoloji cəhətdən təmiz materialların istifadəsi və yaxşı havalandırma sistemləri daxili hava keyfiyyətini yaxşılaşdırır, sakinlərin sağlamlığına və rifahına müsbət təsir göstərir.

4. Yüksək əmlak dəyəri: Yaşıl binalar adətən bazarda daha yüksək qiymətə satılır və kirayə verilir, çünki alıcılar və kirayəçilər davamlı və enerji səmərəli əmlaka üstünlük verirlər.

5. Uzunmüddətli davamlılıq: Yaşıl binalar adətən daha keyfiyyətli materiallar və texnologiyalardan istifadə edərək tikilir, bu da onların ömrünü uzadır və təmir xərclərini azaldır.

6. İqtisadi inkişaf: Yaşıl tikinti sektoru yeni iş yerləri yaradır və innovativ texnologiyaların inkişafını stimullaşdırır.

1. Yaşıl tikinti ənənəvi tikintidən nə ilə fərqlənir?

   Yaşıl tikinti ətraf mühitə minimal təsir göstərən, enerji və resurs səmərəliliyinə fokuslanmış, ekoloji cəhətdən təmiz materiallardan istifadə edən və sakinlərin sağlamlığını və rifahını prioritetləşdirən bir yanaşmadır. Ənənəvi tikinti isə bu aspektlərə daha az diqqət yetirir.

2. Yaşıl binanın qiyməti ənənəvi binadan daha bahadır?

   İlkin investisiya xərcləri bir qədər yüksək ola bilər, lakin uzunmüddətli perspektivdə yaşıl binalar daha səmərəli və qənaətlidir. Enerji və su xərclərinin azalması, daha az təmir tələb etməsi və yüksək bazar dəyəri sayəsində yaşıl binalar zamanla daha sərfəli olur.

3. Azərbaycanda yaşıl bina sertifikatı almaq mümkündürmü?

   Bəli, Azərbaycanda yerli "Yaşıl Bina" sertifikatlaşdırma sistemi mövcuddur. Bundan əlavə, LEED və BREEAM kimi beynəlxalq sertifikatlaşdırma sistemləri də Azərbaycanda tətbiq olunur.

4. Mövcud binanı yaşıl binaya çevirmək mümkündürmü?

   Bəli, mövcud binaları yaşıllaşdırmaq mümkündür. Bu, enerji səmərəli pəncərələr və qapılar quraşdırmaq, izolyasiyanı yaxşılaşdırmaq, günəş panelləri əlavə etmək, su qənaət edən santexnika quraşdırmaq və s. kimi tədbirləri əhatə edə bilər.

5. Yaşıl tikintidə hansı növ materiallardan istifadə olunur?

   Yaşıl tikintidə təbii, toksik olmayan, yerli mənbələrdən əldə edilən və ya təkrar emal edilmiş materiallardan istifadə olunur. Məsələn, FSC sertifikatlı ağac, təbii izolyasiya materialları, təkrar emal edilmiş metal və plastik, bambuk və s.

6. Yaşıl binada yaşamaq sağlamlığa necə təsir edir?

   Yaşıl binalarda toksik olmayan materialların istifadəsi, yaxşı havalandırma sistemləri və təbii işıqlandırma daxili hava keyfiyyətini yaxşılaşdırır, allergiya və tənəffüs problemlərini azaldır, stress səviyyəsini aşağı salır və ümumi sağlamlıq və rifah səviyyəsini artırır.

7. Azərbaycanda yaşıl tikinti sahəsində hansı hədəflər var?

   Azərbaycan 2030-cu ilə qədər yeni tikilən binaların ən azı 25%-nin yaşıl tikinti standartlarına uyğun olmasını hədəfləyir. Bundan əlavə, mövcud binaların enerji səmərəliliyinin artırılması və bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadənin genişləndirilməsi də əsas hədəflər arasındadır.

Azərbaycanda yaşıl tikinti və ekoloji cəhətdən təmiz əmlak seçimləri gələcəyin davamlı inkişafı üçün vacib bir addımdır. Bu yanaşma təkcə ətraf mühitin qorunmasına deyil, həm də enerji səmərəliliyi, sağlamlıq və iqtisadi fayda baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir. Hökumət, özəl sektor